وظائف جوان نسبت به خود . تغيير و دگرگونی امريست كه در درون هر فرد اتفاق مي افتد و مسؤليت آن نيز متوجه خود اوست ، فرد تا خود تصميم به تغيير در عادات احساسات ، افكار و عملكرد خويش نگيرد هيچ كس نمي تواند او را به دگرگوني دروني و پايدار در رفتارش وادار نمايد ، از اين رو اين جوانان هستند كه بايد آينده خودر را بسازند و مسؤليت نتايج رفتار شان را بر عهد بگيرند ، بنا بر اين قبل از آنكه ديگران براي آنان كاري كند بايد خود به عنوان افراد بالغ و تصميم گير متوجه وظايف و مسؤليت هاي خويش باشند ، وظايف كه آنها را در كاميابي از زندگي فردي و اجتماعي و فتح قله هاي رفيع مادي و معنوي ياري مي دهد . بايد استعداد خويش را بشناسيم و اصلاح كنيم براي اينكه بتوانيم خود را اصلاح كنيم نخست بايد خودر ا بشناسيم و براي خود شناسي بايد به ابعاد مختلف شخصيت خود آشنا شويم . 1 – خود شناسي : تلاش براي خود شناسي منوط به آگاهي ، نسبت به عواملي از اين قبيل است : توانائي ها ، ظرفيت ها و امكانات وجودي ، اهميت و ارزش فردي ، تفاوتها و تشابه ها ، استعداد ها وقابليت ها ، جايگاه و موقعيت خود در گرو و شأنيت و منزلت اجتماعي ، نظام فكري و بنيان هاي اعتقادي ، تصورات مثبت و منفي از خويش ، آرزوها ، احساسات و آداب مرسوم . 2 – خدا شناسي : پس از شناخت خويشتن تعيين موقعيت فرد در مجموعه جهان هستي و جايگاه او در عالم كائنات مهم است ، جوان بايد تلاش كند اعتقاد روشن و تثبيت شدة نسبت به جايگاه خويش در جهان با پاسخ گوئي به سؤالات بنيادين ( از كجا آمده ايم ؟ دركجا زندگي مي كنيم ؟ ، به كجا خواهيم رفت ؟ ، هدف از زندگي چيست و ارزشهاي انساني آن كدام است ؟ و... كسب كند . وبراي دريافت آگاهانة فلسفه حيات و معناي زندگي كوشش نمايد و در اين مسير به حقيقت دست يافته و جايگاه واقعي خود را در نظام هستي بشناسد . اگر جوان امروز به چنين معرفتي دست يابد در واقع وجودش را به قدرتي بيكران و لايزال پيوند زده و قطرة وجود او به اقيانوس لايتناهي از معرفت اصيل وصل ميگردد و ديگر همه چيزش رنگ خدائي خواهد گرفت و همه را از آن خدا مي داند . انسان اگر چنان چه هرچه دارد و بفهمد از خداست ، اگر زندگي دارد خدا به او داده است ، اگر اولاد و دارائي مادي دارد ، خدا به او عطا كرده است ، و معتقد ميگردد كه ما از خدائيم و به سوي او رجوع خواهيم كرد . 3 – تعيين هدف هاي ويژه زندگي : پس از روشن شدن اهداف غائي . موضوع ديگري كه جوانان بايد به آن توجه كافي داشته باشد تعيين هدفهاي ويژه و شخصي به صورتي روشن و به دور از ابهام در زمينه هاي مختلف زندگي است ، اين گونه هدفها بايد واضح و صريح باشد و قابليت دسترسي وتطبق در زندگي را داشته باشد وبا در نظرداشت موقعيت جغرافيائي و اقتصادي بتوان براي نيل به آنها برنامه ريزي كرد و معيارهاي مشخصي براي ميزان دوري و نزديكي و نيز وصول و عدم وصول به آنها در نظر گرفت اگر اين هدفها بزرگ و دامنه دار باشد بايد آنها را به هدفهاي جزئي تر تبديل كرد و در صورت نياز آن ها را به صورت گام ها و مراحل كوچك تر و قابل انجام درآورد تا در يك فرايند تكاملي بتوان اقدام به تحقق هريك از آنها و رسيدن به هدفهاي نهائي نمود . 4 – برنامه ريزي : برنامه ريزي در معناي عام خود به معني هدف گزاري بررسي وضعيت موجود پيش بيني و ارزيابي امكانات ، وارسي شقوق مختلف راه هاي وراهبردها و انتخاب رويكرد متناسب از بين آن ها براي وصول به هدف است . اموريكه براي داشتن برنامه ، نظم و قاعده جهت نيل به هر هدف ضروري است در غير اين صورت فرد مواجه با اتلاف وقت وهدر دادن فرصت ها و امكانات مي شود و سر انجام از دست يابي به اهداف باز مي ماند. در دنيائي پيچيدة امروزي بدون داشتن برنامة مشخص ، هركز نمي توان مسير رشد و ترقي مادي و معنوي را طي كرد و به مدارج عالي دنيوي و اخروي رسيد . اهميت نظم و انضباط و برنامه ريزي ، چندان مهم است كه نداشتن نظم و برنامه در زندگي مساوي با نابودي فرد است . 5 – كار و تلاش : تلاش و سخت كوشي و همت و پشتكار واژگان مختلف ولي مرتبطي هستند كه تشكيل دهندة توان عمل فردي هستند ، هر قدر توان عمل افراد بيشتر باشد ميزان موفقيت آن ها در امورات مختلف بيشتر ميشود ، جوانان بابرخورداري از اوج قدرت و نشاط جواني به خوبي مي توانند با استفاده از اين عوامل ، توفيق خود را در زمينه هاي مادي و معنوي و اخروي تضمين نمايند و به مقاصد خود دست يابند. 6 – پيروي از الگوي شايسته : شناخت الگوهاي شايسته و موفق و پيروي از آن راه هاي است كه جوانان مي توانند از تجارب الگوها به شكل مؤثري استفاده كنند ، براي بهره گيري از اين روش ابتدا بايد الگوي ايده آل و مورد نظر را شناسائي كرد و از دو جنبه ( ذهني و رواني ) و نيز حركتي و رفتاري ، آن ها را مورد مطالعه و برسي قرار داد . دسترسي به اين نكته حايز اهميت است كه بداند الگوي انتخابي او چگونه فكر مي كند ، چه ذهنيتي در باره مسائل مختلف دارد ، داراي چه احساساتي است و محتويات ذهني او را چه چيزهاي تشكيل ميدهد ، سپس به دقت اعمال و رفتار او را تحت نظر گيرد و آن گاه كوشش نمايد خود را با الگوي انتخابي به لحاظ محتويات ذهني و نيز اعمال و رفتار بيروني الگو ، كاملا منطبق سازد ، هرچه قدر اين انطباق بيشتر باشد ، توفيقات حاصله برابري بيشتري با موفقيت هاي الگو خواهد كرد . در اين مورد رسول اكرم (ص) و پيشوايان دين و حضرت زهرا (س) نمونه هاي متعالي در زمينه هاي مادي و معنوي ، علمي و اجتماعي اند . جوانان ميتوانند با شناخت روحيات و عملكرد رهبران ديني مدارج ترقي و تكاملي را طي نمايند و با پيروي درست از الگوي شايسته سعادت دنيا و آخرت خود را به وجود آورند . توكل بخدا : توكل به خدا و افزايش اعتماد به نفس در سايه ايمان به كمك خداوند و باور به توانائي هاي خويش از طريق ايجاد توان عمل روز افزون به جوانان قدرتي مي بخشد كه هيچ مشكل و مانعي قادر به سد نمودن راه پيشرفت و ترقي مادي و معنوي آنان نخواهد شد ، جوانان در پرتو ايمان به خدا و تقويت اراده و اقدامات جدي مي توانند به آرزو هاي والاي خود جامه عمل بپوشانند و آنها را عينيت بخشند و شاهد وقوع علمي و خارجي آن ها باشند كه اگر انسان به خدا توكل كند خداوند امورات انسان را اصلاح ميكند ، انجام هيچ كار بزرگي خارج از اراده انسان نيست ، آدم نبايد از حجم كار زياد بترسد كه كار هرقدر هم زياد باشد ، در مقابل اراده انسان ناچيز است و اگر انسان بخواهد مي تواند هم كارهاي عظيم را با حجم هرقدر هم زياد به انجام رساند . 8 - خطر پزيري : جوانان بايد قدرت خطر پزيري داشته باشند و از ترس هاي موهوم و خيالي اجتناب كنند ، با مشكلات مواجه شوند و خود را درگير آن ها سازند ، از اقدام و مبادرت به كارها و تصميمات بزرگ نهراسند و مطمئن باشند كه اگر با برنامه ريزي و آگاهي همراه باعزم و اراده كافي نسبت به امور مختلف اقدام نمايند ، موفق خواهند شد . رسول گرامي اسلام و رهبران ديني عملا چنين كردند و نتايج درخشاني نيز به دست آوردند . 9 – كسب علم و دانش : امروز كسب علم و دانش نه تنها به عنوان يك فضيلت و نشانه برتري كه به عنوان يك ضرورت اجتناب نا پزير براي كليه افراد به خصوص جوانان به شمار مي آيد ، ميزان توانائي افراد به ميزان دانش ، مهارت و اطلاعات آن ها بستگي دارد كسي كه از دانش و معلومات بيشتري برخوردار است فرصت بيشتري براي احراز موقعيت هاي بهتر اجتماعي و اقتصادي دارد ، از اين رو جوانان براي توانمندي خود و كشورشان بايد به سرمايه علمي مجهز شوند ، توانائي ها و قابليت هاي خود را افزايش دهند ، جوانان عزيز اين سرمايه ها و ذخيره هاي عظيم الهي و اين گل هاي معطر و نوشگفته بايد قدر و قيمت شيرين زندگي خود را بدانند و خود را براي رسيدن به اهداف عالي علمي و عملي آماده كنند . 10 - استفاده ازفرصت : از جمله آرزو هاي بزرگ بشر رسيدن به سعادت است كه قرآن از آن تعبير به فلاح ميكند و سعادت و رستگاري دنيوي و اخروي را شامل ميشود ، يكي از راه هاي رسيدن به فلاح استفاده از لحظه هاي عمر و اجتناب ازبي كاري و سرگرميها غفلت آور است ، امام علي (ع) مي فرمايد رستگار نمي شود كسي كه به هوي و هوس اشتياق دارد و مدام مشغول به لهو وطرب است و فرموده آنحضرت است كه شديد ترين و سخت ترين غصه ها به خاطر از دست دادن فرصتها خواهد بود . هيچ ظلم بالا تر و هيچ گناهي بدتر از هدر دادن وقت نيست ، با هدر دادن و بيهوده ضايع شدن وقت انسان بيچاره دنيا و اخرت خواهد شد .